Quả dừa nước lần đầu ra phố biển

Dừa nước (DN) có tên khoa học là Nypa fruticans Murb, Đông y gọi là Du long thái, họ Cau (Arecaceae), thường mọc hoang tại các vùng nước chà hai (nước lợ), nơi các cửa sông đổ ra biển, nhất là các tỉnh ven biển đồng bằng sông Cửu Long. Thời điểm này là mùa thu hoạch rộ của cây DN. Lần đầu tiên, nhiều người ở Bến Tre đưa quả DN ra bán thử ở Khánh Hòa.

Những ngày này, trên tuyến đường 23-10 nối huyện Diên Khánh và TP. Nha Trang có nhiều người ở tỉnh Bến Tre đẩy xe rao bán quả DN. Anh Nguyễn Văn Toản - một thanh niên quê ở Giồng Trôm (Bến Tre) cho biết, hiện nay là mùa thu hoạch quả DN, sản lượng khá lớn.

Anh đã cùng một số người khác hùn vốn thuê xe chở DN ra đây bán. Đây cũng là lần đầu tiên quả DN được “chào hàng” tại Khánh Hòa. Theo anh Toản, giá DN tại gốc không rẻ. Một buồng tùy theo lớn nhỏ có giá từ 20.000 đến 40.000 đồng. Do giá vận chuyển đắt, một xe hàng chở 500 - 1.000 buồng thuê hơn 10 triệu đồng, đồng thời phải thuê nhà trữ hàng để dành bán dần nên giá không thể rẻ. Giá bán lẻ tại Khánh Hòa lên tới cả trăm ngàn đồng/buồng (50 - 70 trái). Để hướng dẫn cho khách dùng, anh Toản bổ quả DN, múc cơm dừa cho vào túi nilon, bỏ thêm tí đường cát, bán với giá 10.000 đồng. Trong quá trình rao mời, anh Toản không quên “quảng cáo” công dụng với khách như: DN có thể giải nhiệt, chữa bệnh thận, chữa đau lưng…


Anh Thu - một “đồng nghiệp” khác của anh Toản cũng một mình rong ruổi trên tuyến đường này. Anh Thu cho biết, sở dĩ giá bán DN cao là do vận chuyển quá xa, tiền xe cao. Mỗi ngày, các anh chỉ lãi hơn 100.000 đồng. Tuy giá cao nhưng người dân Khánh Hòa vẫn đón nhận nhiệt tình. Cái ngộ nghĩnh của buồng DN là trông từ xa giống như một quả chùy khổng lồ, tua tủa gai góc, màu nâu sẫm. Vì vậy, nhiều người đi đường ghé vào xem. Sau khi nghe công dụng của DN, không ít người đã “mở hầu bao” mua dăm túi đem về dùng thử. Các ông chủ dừa cho biết, mỗi ngày, số lượng DN bán được lên tới vài chục buồng.

Khánh Hòa cũng có DN; tuy nhiên, việc DN ra quả không phải ai cũng biết, nhất là những người ở miệt đồng, xa biển. DN có mặt tại các vùng có nước mặn xâm nhập như: khu vực Hòn Rớ, Kim Bồng, Ngọc Hiệp (Nha Trang)… DN là cây trồng ở vùng nước chà hai, người dân thường sử dụng lá để lợp nhà, làm rổ rá, phổ biến ở các tỉnh Nam bộ. Theo các tài liệu về DN, ở Philippines, người ta sử dụng cuống hoa DN để làm rượu, làm giấm nguyên chất. Mầm DN non ăn được, cánh hoa nở dùng hãm trà uống, cái của dừa non làm nước giải khát. Tại Philippines và Thái Lan, DN dùng làm rượu, làm giấm chế biến nhiều món ăn hấp dẫn. Người Malaysia sử dụng DN để chế biến đường xuất khẩu.

Ở Việt Nam, DN dùng để ăn và làm chất đốt, hoặc sử dụng chữa trị một số chứng bệnh. Theo Đông y, DN có khí âm hàn, vị ngọt, tính mát, không độc, có công năng tăng cường khí lực, làm tươi nhuận nhan sắc, giải nhiệt, cầm máu rất tốt, nhất là sử dụng trị cảm nắng, chảy máu cam, thổ huyết, đái ra dưỡng chấp (dinh dưỡng), đái tháo đường… Một số bài thuốc tiêu biểu từ DN như sau: Thanh nhiệt, nhuận da: dùng cùi, quả DN cùng nước đường, dầu chuối làm nước giải khát, mỗi lần 1 ly, ngày uống 2 - 3 lần.

Trị viêm thận phù thũng: Du long thái (quả DN) thái khô 30 - 60g, rau má 12 - 16g, bông mã đề 10 - 12g, bồ công anh 12 - 16g, sắc lấy nước uống trước bữa ăn, ngày 2 lần, mỗi lần 150ml. Trị đái dưỡng chấp, đái đục (kể cả viêm cầu thận cấp): Du long thái 30 - 40g sắc riêng lấy nước chia làm 2 lần uống trong ngày, tua rễ đa (phần rễ mọc phụ sinh từ cành) 20 - 30g, tỳ giải 15 - 20g, sắc uống ngày 1 thang, chia 2 - 3 lần, uống 5 - 7 thang liền.

Cây DN có công dụng rất lớn nếu biết cách sử dụng. Tuy nhiên, người Việt Nam ít biết. DN từ năm thứ 4 - 5 cho trái, có thể khai thác liên tục hơn 50 năm, 1ha cho sản lượng đường hơn 20 tấn, cao hơn so với đường mía.

H.A