Suối Tiên - Phía Nam Diên Khánh.

Suối Tiên chảy dọc phía Nam huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa, xuất phát từ một đỉnh núi cao chót vót trên 800m của dãy Hòn Bà (vùng đất cũng do bác sĩ Yersin khám phá, được ví như Đà Lạt 2, đang trở thành thắng cảnh hấp dẫn với các tour du lịch “Theo dấu chân Yersin”), uốn lượn chạy quanh co theo những hẻm núi và thung lũng cao...


Trước khi đổ xuống vùng đồng bằng thuộc địa phận xã Suối Cát (nay thuộc xã Suối Tiên, huyện mới Cam Lâm), dòng suối gặp một đập đá thiên nhiên chắn ngang, rẽ ra làm hai nhánh, một nhánh chảy về hướng Bắc mang nước tưới cho cánh đồng màu mỡ, còn nhánh kia thì chảy tràn trên miền đá cứng, rẽ về hướng Đông đổ về địa phận xã Suối Dầu. Sau đó, cả hai nhánh như đã hẹn hò cùng nhập chung vào sông Cái, về đến Nha Trang và ra bể...

Muốn đến với Suối Tiên, du khách có thể đi bằng hai ngõ. Ngõ thứ nhất, từ thành phố Nha Trang theo Quốc lộ 1A về hướng Nam chừng 19 km đến Suối Cát - có cầu xi măng - một con đường nhỏ chạy lên hướng Tây, men theo con đường hương thôn đầy cảnh sắc thơ mộng này chừng non 5 km nữa thì sẽ đến địa phận xã Suối Tiên. Từ đây, du khách sẽ bắt đầu tận hưởng những giây phút phiêu bồng cùng thắng cảnh nổi tiếng là “Khắp xứ Trầm Hương không có con suối nào đẹp bằng”.

Ngõ thứ hai, nếu lộ trình của du khách là thăm di tích Thành cổ Diên Khánh cách Nha Trang 11 km, từ đó đi theo Tỉnh lộ 2 đến Bót Bà Lá thuộc xã Diên Phước, đi qua xã Diên Hòa, rồi Diên Lộc đến thẳng xã Suối Tiên. Ngõ thứ hai này bây giờ ít người đi vì đường sá không được tốt lắm, nhưng nếu đi du ngoạn bằng xe đạp thong dong thì thú vị vô cùng! Hồ Tiên sẽ là nơi chào đón du khách bốn phương trước tiên. Một đập nước thiên nhiên được cấu tạo bằng những tảng đá lớn nhỏ chắn ngang dòng suối. Phía trước đập, nước xoáy thành lòng chảo qua bao năm vật đổi sao dời đã tạo Hồ Tiên này.


Theo truyền thuyết dân gian, xưa kia những tiên nữ thường giáng trần xuống đây nghỉ ngơi, tắm mát và múa hát. Nước dưới hồ trong xanh leo lẻo, nhìn thấy tận đáy với cát trắng phau. Xung quanh là những lớp đá lớn nhỏ nằm ngổn ngang, mang nhiều màu sắc và hình thù phong phú. Hai bên bờ Hồ Tiên, chen lẫn cùng đá là rừng cây đủ loại nghiêng mình soi bóng xuống mặt nước trong. Du khách còn có thể thấy dấu tích năm ngón chân của một ông khổng lồ si tình ngày xa xưa, vì quá say sưa ngắm nhìn tiên nữ tắm dưới hồ, mà sơ ý trượt chân té nhào, chân ấn sâu xuống đá để lại vết tích ở Hồ Tiên, còn tay bấu vào đá mạnh quá nên đá vỡ ra nhiều mảnh. Có mảnh đá với dấu vết bàn tay to lớn văng tung tóe ra tận cửa biển tạo thành một thắng cảnh nổi tiếng Hòn Chồng - Hòn Vợ kỳ thú cho thành phố biển Nha Trang.


Đặc biệt, càng lên cao ở thượng nguồn, vẻ đẹp hoang dã của Suối Tiên càng thêm quyến rũ, nước suối trong veo chảy róc rách, cứ khoảng trên dưới 20 m lại thấy có một thác nhỏ với độ dốc chừng 1-2 m và dưới mỗi thác này là một hồ nho nhỏ rộng khoảng 30-40m². Quanh đó có các hang động con con được tạo thành bởi những tảng đá chất chồng lên nhau một cách tự nhiên, du khách có thể dùng làm nơi ngồi nghỉ chân, thư giãn giữa những cây cổ thụ rậm rạp và hoa rừng tỏa mùi hương thoang thoảng dễ chịu...

Ngay trong lòng suối và cả hai bên bờ thượng nguồn, ta có thể tận mắt ngắm nhìn những bàn bằng đá rất lớn và bằng phẳng, nửa chìm nửa nổi trên mặt nước với đủ thứ quân cờ, trên bàn đá còn có dấu khắc kẻ những ô ngang dọc, những chữ “Điền”, chữ “Khẩu” theo Hán tự, nét đã mờ rêu và đó chính là những bàn cờ của các tiên ông phong lưu tao nhã thường gặp gỡ nhau bày thú tiêu khiển giữa phong cảnh hữu tình, tĩnh mịch, được dân gọi là Bàn Cờ Tiên...

Những ngày lễ lớn, những ngày xuân nhất là dịp mùa hè nắng nóng, Suối Tiên luôn đông nghịt người ghé thăm, từ đó đã cho thấy sức hấp dẫn của Suối Tiên.